“Merhaba, ben özel bir şirkette çalışıyorum fabrika çalışmaya devam ediyor ancak ben salgın hastalık tan dolayı ücretsiz izin almak istiyorum yönetim bunu kabul ederse beni ücretsiz izne cikarirlarsa devletten ödenek alabilirmiyim alırsam nekadar alırım normal şartlarda çıkarılsam işsizlik maaşını hak ediyorum günlerim dolu ve devletten alınan ücretsiz izin maaşı ileride alacak olduğumuz işsizlik maasindan mi düşürülecek bu ikisi farklı uygulamami.yani ben şimdi 6 ay ücretsiz izine ayrılsam devletten ücretsiz izin ödeneği alsam 6 ay sonra iş akdim fes edilip işten çıkarılirsam sen zaten ücretsiz izin maaşı almıştın işsizlik maaşı ni 6 ay eksik alacaksinmi derler.issizlik maaşı hakkımı kaybetmismi olurum.salgindan kendimi korumak istiyorum ama haklarimida kaybetmek istemiyorum ne önerirsiniz şimdiden cevabınız için teşekkür ederim.”
Hemen belirtmek isteriz ki çalışma yaşamında -özellikle Covid-19 pandemisi ile birlikte- ücretsiz izin kavramı sıkça kullanılsa da İş Kanununda bunla ilgili doğrudan bir düzenleme yoktur. Ücretsiz izin özetle, işçinin çalışmadığı, işverenin de ücret ve prim ödeme borcunu ödemediği, iş sözleşmenin askıda olduğu dönemdir.
Yasada işçinin ücretsiz izin isteme hakkının olduğu ve işverenin de kabul etmek zorunda olduğu istisnai durumlar şunlardır; Yıllık izinde kullanılan yol izni, ücretsiz analık izni ve mazeret izinleridir. Bu sebepler dışında işçinin ücretsiz izin isteyebilmesi için ya iş sözleşmesinde, varsa toplu iş sözleşmesinde hüküm olmalı ya da işverenle ücretsiz izin konusunda anlaşmalıdır.Covid – 19 Pandemisi sebebiyle (7226 ve 7244 sayılı yasalarla) İş kanunun ve İşsizlik Sigortası kanunda değişiklik yapılmıştır. Bu değişiklikle birlikte işverenin ücretsiz izin teklifi işçinin onayına bağlı iken artık bu onay aranmayacaktır. İşçinin ücretsiz izin nedeni ile iş akdini haklı nedenle fesih hakkı varken bu hak elinden alınmıştır.Sorunuza gelince; Eğer işveren kısa çalışma ödeneğine başvurmuş ve kabul edilmişse sizin de 3 yıl içinde 450 gün priminiz ödenmiş ve son 60 gün sigortalı hizmetiniz varsa size kısa çalışma ödeneği bağlanacaktır. Bu ödemenin süresi şimdilik 3 ayla sınırlanmıştır. Miktarı ise son 12 aylık prime esas kazanç ortalamanızın %60’ıdır. Örneğin asgari ücretli bir işçiye ödenecek tutar (damga vergisinin mahsubu ile) 1.752,40 TL’dir. Ödenebilecek en çok tutar ise 4.380,99 TL’dir. Bu yapılan ödeme süresi hak ettiğiniz işsizlik ödeneği süresinden kesilecektir. Örneğin 3 aylık kısa çalışma ödeneği aldınız ve çıkarıldınız. Bu durumda almanız gereken işsizlik ücretini 3 ay eksik alacaksınız.Altını çizmek gerekir ki işverenin kısa çalışma ödeneğine başvurabilmesi için Covid-19 pandemesi nedeni ile üretimin kısmen ve ya tamamen durması gerek. Sorunuzda işletmede faaliyetin devam ettiğini beyan etmişsiniz. Bu nedenle işveren tarafından yapılmış bir başvuru yoksa kısa çalışma ödeneğinden bahsetmek mümkün olmayacaktır.Bu durumda yapılan değişiklik gereği işçi kısa çalışma ödeneğinden yararlanamıyorsa kendisine günlük 39,24 TL nakdi destek ücreti ödenecektir. Nakdi destek ücretinin işsizlik süresinden yahut tutarından kesileceği yönünde bir düzenleme yoktur.
Demokrasi İçin Hukukçular
